بینایی یکی از اصلی ترین و مهم ترین حواس پنج گانه بشری می باشد که توسط چشم ها کسب می گردد . توجه به سلامت و مشکلات بینایی مانند تحلیل رفتگی ارثی شبکیه چشم از اهمیت بسیار زیادی برخوردار بوده و خوشبختانه ایران یکی از کشورهای توسعه یافته و در حال پیشرفت در زمینه چشم پزشکی می باشد . تحلیل ارثی شبکیه چشم در سنین مختلفی رخ داده و دلایل متفاوتی دارد که ژنتیک یکی از اصلی ترین دلایل آن می باشد . امروزه درمان مشخصی برای این بیماری ها یافت نشده و تنها راه ممکن پیشگیری از گسترش آن ها می باشد.
با توجه به اینکه 80 درصد اطلاعات محیط را به واسطه ی دیدن دریافت می نماییم ، چشم یکی از اعضای اصلی و بسیار مهم بدن محسوب می گردد که در حفره ی استخوانی کاسه ی چشم قرار دارد. لایه های چشم از بیرون به داخل صلبیه ، مشیمیه و شبکیه است که در این بین شبکیه اهمیت بسیار زیادی از نظر علم پزشکی داشته و توجه به بیماری های آن بسیار حائز اهمیت است .
شبکیه داخلی ترین لایه چشم است که در برگیرنده ی نورون های عصبی و گیرنده های نوری استوانه ای و مخروطی می باشد . نور و اطلاعات بینایی پس از عبور از لایه های چشم به شبکیه رسیده و در آنجا توسط گیرنده ها و نورون های عصبی پیغام بینایی به کورتکس مغز منتشر می شود . شبکیه چشم نیز مانند سایر اعضای بدن با بیماری ها و مشکلات کوچک و بزرگ بسیار زیادی مواجه می باشد که تحلیل ژنتیکی ارثی شبکیه چشم یکی از آن ها است.
آمارهای وزارت بهداشت نشان می دهد که 50 هزار نفر در ایران مبتلا به تحلیل رفتگی ارثی شبکیه چشم هستند . تحلیل رفتگی ارثی شبکیه چشم دارای انواع مختلفی بوده که به شکل ژنتیکی در افراد بروز می نماید . ازدواج های فامیلی و عدم توجه به آزمایشات پیش از ازدواج و غربالگری دوران بارداری در اشخاص دارای سابقه فامیلی به این بیماری تحلیل برنده شبکیه از اصلی ترین دلایل شیوع تحلیل رفتگی شبکیه در چند سال اخیر است. بیماری های تحلیل رفتگی شبکیه چشم معمولاً در سنین میانسالی بروز کرده و به شکل پیشرونده و آرام آرام اشخاص را درگیر می نماید . این تحلیل بسته به اینکه در کدام قسمت از شبکیه رخ بدهد علائم مختلفی داشته ولی در کل می توان گفت کاهش تدریجی دید چشم و نابینایی کامل از علائم اصلی بیماری ژنتیکی تحلیلی شبکیه چشم است . متاسفانه عدم توجه به کاهش دید چشم و عدم مراجعه به موقع به چشم پزشک ، سرعت پیشرفت بیماری را تسریع می نماید . تحلیل رفتن ماکولا یا همان لکه ی زرد در شبکیه از جمله شایع ترین نوع تحلیل رفتگی ارثی شبکیه چشم می باشد که معمولاً در میانسالی بروز می نماید . اگر این بیماری ژنتیکی به موقع شناخته شود ، می توان از انتقال آن به جنین و نسل های بعد جلوگیری نموده و یا در آزمایشات غربالگری جنین وجود این ژن معیوب را تشخیص داد . بهترین راه پیشگیری از افزایش آمار مبتلایان به این بیماری ژنتیکی مشاوره های پیش از ازدواج ، اجتناب از ازدواج های فامیلی با سابقه این بیماری و انجام آزمایشات غربالگری دوران جنینی است .
افراد مبتلا به این عارضه ژنتیکی دارای یک ژن جهش یافته بوده که پس از بیان آن پروتئین های ناصحیح و تکامل نیافته ای به عنوان پیش ساز سلول های گیرنده های نوری ، نورون های عصبی و دیگر اجزای شبکیه سنتز شده و این منجر به تحلیل و از بین رفتگی تدریجی شبکیه می گردد .
متاسفانه امروز هیچ درمان قطعی و مشخصی برای این عارضه یافت نشده و دانشمندان با تلاش های روز افزون خود ، دنبال یافتن دریچه امیدی به منظور درمان این بیماری با سلول های بنیادی می باشند . پزشکان معتقد هستند افرادی که دارای علائمی مانند شب کوری ، حساسیت به نور ، کاهش میدان بینایی و تاری دید هستند باید حتماً از نظر پزشکی و ژنتیکی مورد بررسی قرار گرفته تا بتوان درمان به موقع آن را آغاز نمود.