یکی از سوالات رایج و پر تکرار در زمینه چشم پزشکی، آسیب چشمی ناشی از مطالعه می باشد. این سوال به وفور پرسیده شده و یکی از دغدغه ها و نگرانی در افراد، بویژه کسانی است که مجبور به مطالعه فراوان در زمینه های مختلف می باشند. بسیاری از متخصصین چشم پزشک معتقد هستند که مطالعه در شرایط مناسب تاثیر نامطلوبی بر بینایی نداشته و آسیبی به چشم وارد نخواهد نمود. توصیه می شود به منظور کاهش آسیب های چشمی اصول و نکات اصلی را مراعات نموده و از بروز احتمالی آنها بویژه در افراد با سابقه مشکلات و عیوب انکساری پیشگیری نمایید.
بینایی یکی از مهمترین و قابل توجه ترین حواس پنجگانه بوده و از اهمیت بسیار زیادی برخوردار می باشد. تقریبا 80 درصد اطلاعات محیطی از طریق حس بینایی به انسان ها منتقل شده و از جمله حواس بسیار مهم و ضروری بدن به شمار می آید. این حس بسیار مهم بوسیله مجموعه ای از عوامل مانند چشم ها، ساختارهای درونی آن، عصب بینایی و قشر بینایی در مغز ایجاد می شود. اهمیت به سلامت و بهداشت چشم ها اهمیت فوق العاده ای داشته و از اینرو علوم و تجهیزات مربوط به چشم پزشکی روز به روز ارتقا یافته و از جایگاه بسیار بالایی در ایران برخوردار می باشند.
رسیدگی و توجه به موقع به چشم ها و تغییرات ایجاد شده در آنها اهمیت بسیار زیادی داشته و در خصوص سوال رایج آسیب چشمی ناشی از مطالعه، باید گفت عوامل بسیار زیادی هستند که منجر به بروز آسیب های چشمی و ایجاد ضعف بینایی خواهند شد. یکی از مهمترین دلایل ایجاد ضعف بینایی و لزوم استفاده از عینک، عیوب انکساری و زمینه ای چشم مانند نزدیک بینی و دوربینی و آستیگماتیسم می باشند که در صورت عدم رسیدگی به موقع می توانند منجر به بروز بیماری های جدی بویژه ضعف چشم شوند. تغذیه نامناسب، ضربه های شدید چشمی، مصرف برخی از داروها، استفاده بیش از حد از موبایل و لب تاب و مصرف لوازم آرایشی از جمله عوامل ایجاد کننده ضعف در بینایی می باشند که احتیاج به تجدید نظر خواهند داشت.
مطالعه یکی از مهمترین و اصلی ترین بخش زندگی بیشتر افراد جامعه مانند دانش آموزان، دانشجویان، محققین و دیگر افراد جامعه می باشد. همواره آسیب چشمی ناشی از مطالعه یکی از دغدغه های اصلی این افراد بوده و منجر به ایجاد دل نگرانی در آنها می گردد. پیش از هرچیزی باید دانست که امروزه مطالعه، شیوه و انواع متفاوتی داشته و با توجه به گسترش و رونق فضای اینترنتی، بیشتر مطالعات به این سمت و سو کشیده شده است. اکثر متخصصین چشم پزشکی معتقد هستند که مطالعه در شرایط مناسب و صحیح، هیچ آسیبی به چشم وارد نکرده و از عوامل تضعیف کننده بینایی به شمار نمی آید. رعایت کردن برخی از اصول و نکات می تواند خطر آسیب چشمی ناشی از مطالعه را به صفر رسانده و دغدغه های ناشی از این اتفاق را برطرف نمایند. مطالعه های اینترنتی بیش از اندازه، نور بسیار زیاد صفحه لب تاب، استفاده بیش از حد از گوشی های موبایل (حال این سوال پیش می آید که نور آبی برای چشم مفید است یا مضر) و مطالعه در نور بسیار کم و یا زیاد از آسیب چشمی ناشی از مطالعه به شمار می آیند.
متخصصین معتقد هستند که مطالعه در شرایط نرمال مانند نور کافی، فضای مناسب و فاصله نرمال از صفحه کتاب در افراد معمولی، بدون داشتن نقایص انکساری چشمی مانند نزدیک بینی، دوربینی و آستیگماتیسم، هیچ آسیبی به چشم وارد ننموده و احتیاج به عینک نخواهد داشت. آستیگماتیسم از عوامل اصلی آسیب چشمی ناشی از مطالعه بوده و اشخاص با داشتن چنین شرایطی احتیاج به عینک داشته و نیازمند رعایت برخی از شرایط خواهند بود. پزشکان معتقد هستند که در صورت نداشتن مشکلات بینایی، عیوب انکساری و آستیگماتیسم، نیازی به استفاده از عینک نبوده و این کار تاثیری بر پیشگیری از آسیب چشمی ناشی از مطالعه نخواهد داشت. در صورتی فرایند تطابق به خوبی انجام نگیرد، عینک از ابزارهای ضروری به شمار آمده و مطالعه بدون عینک آسیب رسان خواهد بود.
آسیب چشمی ناشی از مطالعه در سنین بالاتر از چهل سالگی بسیار شایع بوده و معمولا پس از این سنین استفاده از عینک و ضعف بینایی به شکل قطعی اتفاق خواهد افتاد. استفاده از عینک های آنتی رفلکس و یا گونه های دیگر این عینک ها هیچ تاثیری در پیشگیری از آسیب چشمی ناشی از مطالعه در افراد نداشته و تنها رعایت برخی از اصول می تواند در این پیشگیری موثر واقع شوند.
رعایت فاصله مناسب از کتاب، صفحه لب تاب و گوشی: یکی از مهم ترین اقدامات پیشگیرانه، رعایت فاصله مناسب و اصولی از صفحه مطالعه بوده و رعایت آن، تاثیر فوق العاده ای بر کاهش آسیب چشمی ناشی از مطالعه خواهد داشت.
رعایت کردن نور محیط مطالعه: تنظیم نور در فضا و محیط مطالعه از اصول بسیار مهم و قابل توجه در کاهش آسیب چشمی ناشی از مطالعه بوده و از بروز خستگی و تاری دید حین مطالعه جلوگیری می نماید.
برطرف نمودن خستگی های چشمی: خستگی های چشمی به دنبال مطالعه در شرایط نامناسب ایجاد گردیده و در افراد مختلف، به اشکال متفاوتی رخ می دهد. تاری دید، سوزش، سرخی، آبریزش و دردهای چشمی از حالت های ایجاد شده خستگی چشم به دنبال مطالعه بوده و در بیشتر مواقع به دلیل خشکی چشم ایجاد می گردند.
توصیه می شود هر سی دقیقه یکبار از مطالعه دست کشیده و به نقطه دوری خیره شوید. اینکار ماهیچه های چشم شما را تقویت می نماید. بستن چشم ها به مدت چند دقیقه و یا شستشوی آنها با آب خنک و یا ولرم از راه های کاهش خشکی، خستگی چشم و آسیب چشمی ناشی از مطالعه می باشند.