📖 آشنایی با بیماری بلفاریت چشمی یا التهاب و عفونت پلک و چشم
گل مژه یا در اصطلاح پزشکی بلفاریت همانند جوشی بزرگ است که به صورت یک توده زرد یا سفید در ناحیه چشم و پلک ها نمایان می شود. این عارضه نوعی عفونت است. علل بروز گل مژه ورود باکتری هاست که در نهایت منجر به عفونتی و درگیر شدن پلک بالا و پایین خواهد شد. گل مژه در علم پزشکی، هوردلوم نامیده می شود.همچنین التهاب پوست پلک چشم است. بلفاریت به طور معمول بخشی از پلک چشم را که مژهها میرویند درگیر میکند و به هر دو پلک لطمه میزند. بلفاریت عموماً زمانی بروز میکند که غدد روغنی جایگیر شده در نزدیکی پایه مژهها مسدود میشوند. این اختلال به بروز تحریک و سرخی چشم منجر میگردد. چند بیماری و اختلال مختلف میتوانند به بلفاریت منجر شوند. و یکی از دلایل شایع بروز درد و قرمزی پلک و کبره بستن مژهها است. خوشبختانه چشم پزشک میتواند به کمک روشهای موجود به درمان این اختلال را بپردازد تا از میزان التهاب بیشتر پلک جلوگیری شود و از آسیب دیدگی جدی چشم یا پلک شما اجتناب گردد. اغلب اوقات گل مژه یا بلفاریت چشمی به صورت توده ای متمرکز سفید یا زرد رنگ است که بسیار شبیه به یک جوش بزرگ می باشد و به طور معمول تنها در یک ناحیه ایجاد می شود اما می تواند همزمان بر روی یک یا هر دو پلک نیز ظاهر شود.
بلفاریت اغلب اختلالی مزمن بوده و درمان آن دشوار است. بلفاریت میتواند ناراحت کننده و ناخوشایند باشد. اما این بیماری معمولاً باعث ایجاد آسیب دایمی به بینایی نمیشود و مُسری نیز نیست. با اینکه بیماری بلفاریت مسری نیست اما کسانی که مبتلا به بیماری های پوستی مانند بسوره، روزاسه، پوست چرب و شوره سر هستند بیشتر به بیماری بلفاریت مبتلا می شوند.خوشبختانه چشم پزشک میتواند به کمک روشهای موجود به درمان این اختلال را بپردازد تا از میزان التهاب بیشتر پلک جلوگیری شود و از آسیب دیدگی جدی چشم یا پلک شما اجتناب گردد.
بیماری گل مژه یا بلفاریت
در بسیاری از موارد معمولا گل مژه بدون نیاز به درمان رفع می شود. در برخی از موارد نیز ممکن است با گذشت چند روز بیمار شاهد رفع آن نبوده و شاهد رشد و حتی خونریزی آن باشد که بینایی فرد را تحت تاثیر قرار می دهد.
التهاب پلکی یا گل مژه در دو نوع قدامی و خلفی پدیدار می شود.
التهاب چشم قدامی در خارج از چشم ها رخ می دهد، در حالیکه التهاب خلفی در گوشه داخلی چشمان شما رخ می دهد. علت دقیق بلفاریت هنوز مشخص نشده است. با این حال عوامل مشخصی قطعاً ریسک آن را افزایش می دهند. این عوامل عبارتند از: شوره پوست سر یا ابرو, واکنش آلرژیک به آرایش چشم, عوارض جانبی داروها, انواع خاصی از عفونت های باکتریایی و عملکرد نادرست غده های چربی. علل شیوع بلفاریت قدامی بر روی چشم یا پلک ممکن است با یک یا چند فاکتور مرتبط از جمله موارد زیر باشد.
اگر بلفاریت دارید، ممکن است این موارد را تجربه کنید
می تواند باعث شود که مژه ها به صورت غیر عادی رشد کنند یا بریزند.
اسکار ممکن است در پاسخ به جهش های بلند مدت روی پلک ها رخ دهد. اشک اضافی یا چشمان خشک:ترشحات غیرطبیعی چربی و سایر بقایایی از پلک, مانند پوسته پوسته شدن و شوره, می تواند در اشک شما تجمع کند - آب, روغن و محلول مخاطی که اشک را تشکیل می دهد. اینها می توانند چشم ها را تحریک کنند و باعث علائم چشمان خشک یا اشک بیش از حد شود.
استفاده از لنزهای تماسی ممکن است ناراحت کننده باشد.
برآمدگی دردناک قرمز رنگی که بر روی پلک به دلیل عفونت حاد غدد چربی پلک ها و ریشه مژه ها به وجود می آید. معمولاً این گل مژه به شکل توده ای دردناک در لبه پلک ها و یا داخل آن ظاهر می شود و در اکثر مواقع گل مژه به سمت پوست پلک بیشتر نمایان می شود.
شالازیون در اکثر مواقع به شکل یک توده غیر عفونی بدون درد و سفت است. شالازیون وقتی به وجود می آید که غدد چربی کوچک روی لبه پلک ها مسدود شود. غدد چربی ممکن است عفونی شده و قرمزی و تورم پلک ها پدیدار شود.
اگر شالازیون توأم با عفونت باشد آن قسمت ، قرمز رنگ و دردناک خواهد شد.
کم شدن چربی ترشح اشک و یا ترشحات غیر طبیعی بخش چربی اشک می تواند باعث اشک ریزش یا خشکی چشم شود. عدم وجود اشک کافی و طبیعی و سایر اختلالات اشکی احتمال بروز عفونت های قرنیه را افزایش می دهد. در برخی اوقات در اثر التهاب پلک ها یا برخورد مژه ها با قرنیه می تواند زخم های قرنیه و یا عفونت های آن را به دنبال داشته باشد. مراقبت همیشگی از چشم یک امر بدیهیست ، با رعایت اصول اولیه ی بهداشتی و معاینه ی منظم چشم ها از این عضو حیاتی بدن به خوبی نگداری کنید.
تماس دست آلوده به چشم یکی از عوامل بیماری گل مژه
معمولاً خشکی چشم و بلفاریت به صورت همزمان رخ میدهند و باعث میشوند تشخیص اینکه آیا خشکی چشم باعث بلفاریت شده است یا آنچه بلفاریت باعث خشکی چشم شده است دشوار باشد. این فرایند آنقدر شایع است که برخی از محققان و چشم پزشکان در حال حاضر عقیده دارند که بلفاریت و خشکی چشم میتوانند یک بخش از مشکل چشمی مزمنی باشند که سندروم بلفاریت خشکی چشم نام دارد. بر اساس دیدگاه افرادی که از این نظریه دفاع میکنند خشکی چشم آخرین علامت بلفاریت است و درمان بلفاریت از بروز خشکی چشم جلوگیری میکند و باعث کاهش یا رفع علائم و نشانههای آن خواهد شد. معمولاً بلفاریت با رشد زیاد باکتریها در اطراف پلک و در قسمت ساقه مژهها ارتباط دارد. با گذر زمان این باکتریها تکثیر میشوند و ساختاری را به وجود میآورند که بیوفیلم نام دارد. بیوفیلم به یک محیط سمی تبدیل میشود مانند پلاکی که روی دندان تشکیل میشود. انگلهایی که در چشم وجود دارند از این بیوفیلم تغذیه میکنند و در مقابل تعداد آنها بیشتر میشود و باعث بدتر شدن التهاب پلک خواهد شد. باکتری موجود در بیوفیلم پلک نیز به تولید یک ماده میپردازد که اکسو توکسین نام دارد و باعث بروز التهاب قدرت تولید کننده چربی در پلک میشود و منجر به اختلال غدد چربی پلک خواهد شد و درد حاصل از خشکی چشم را به دنبال دارد. بلفاریت همچنین با بیماریهای پوستی از قبیل پسوریازیس، شوره، اگزما و روزاسه ارتباط دارد و معمولاً بلفاریت و قرمز شدن چشم با هم رخ میدهند.
درست است که بلفاریت درمان قطعی ندارد اما رعایت بهداشت پلک ها و شست و شو و تمیز نگه داشتن لبه پلک ها در هر دو تقسیم بندی بلفاریت نقش اساسی را دارد. اگر بلفاریت شدید و حاد باشد ممکن است چشم پزشک جهت درمان و کنترل بیماری از قطره های آنتی بیوتیک یا استروئیدی (کورتون) استفاده کنند. برای برطرف کردن شوره های سری از شامپوی ضد شوره استفاده کنند اما نکته حایز اهمیت این است که هرگز برای شستشوی پلک ها از این نوع شامپوها استفاده نکنید.
به کمک کمپرس آب گرم پس از شستن پلک ها با آب و شامپو بچه می توان برای جدا کردن ترشحات چسبنده به پلک ها بهره جست. بیماران مبتلا به بلفاریت خلفی بهتر است جهت برطرف شدن چربی جمع شده در غده پلکی، پلک های خود را ماساژ دهند.
می توان یک پارچه نازک را با آب داغ خيس كرده، سپس آب آن را بگيريد و پارچه مرطوب و گرم را بر روی چشم مبتلا به گل مژه قرار دهید.
توجه داشته باشید که از آب بسیار داغ، مخصوصا برای کودکان استفاده نکنید.
شما باید:
درمان بیماری التهاب پلک با کمپرس گرم
بلفاریت می تواند باعث ناراحتی بسیاری شود و حتی بر دید شما تاثیر می گذارد. برای علایم جزئی, می توانید برخی درمان های خانگی ساده که در ادامه بخش سلامت نمناک خواهید خواند را امتحان کنید اما فراموش نکنید اگر مشکل جدی است هرگز بدون مشورت با پزشک از هیچ روشی برای درمان استفاده نکنید.
بهداشت خوب برای درمان پلک ها مهم است. از آنجا که این می تواند یک مشکل ماندگار باشد، تمرین بهداشت پوست و پلک مناسب می تواند به جلوگیری از عود کردن مجدد آن کمک کند.
به طور منظم پلک ها را با آب ولرم تمیز کنید. همچنین می توانید از یک محلول تمیز کننده توصیه شده توسط پزشک خود نیز استفاده کنید. این امر مانع تشکیل پوسته بر روی مژه ها و همچنین باقی مانده چربی و وصله های شوره بر روی پلک ها می شود. هم چنین حتما مو، پوست سر و ابرو های خود را با شامپو ضد باکتری بشوئید.
یک محلول را با 2-3 قطره از شامپو بچه در یک فنجان آب گرم آماده کنید. یک تکه پنبه تمیز را در محلول فرو ببرید از آن برای صاف کردن پایه مژه های خود به مدت 15 ثانیه در هر پلک آن استفاده کنید. هر دو چشم خود را با آب سرد بپوشانید. با استفاده از یک حوله نرم آن را به آرامی خشک کنید. این درمان را 2-3 بار در روز تکرار کنید.
2-3 قطره روغن درخت چای را در یک قاشق غذا خوری روغن نارگیل یا روغن زیتون مخلوط کنید. یک تکه پنبه را در این محلول فرو ببرید. چشمانتان را ببندید و پنبه را در انتهای مژه های خود بمالید. چشمتان را به مدت 5 تا 10 دقیقه بسته نگه دارید. هر روز دو بار این درمان را تکرار کنید.
پلک ها را به طور کامل با آب ولرم بشویید. کمپرس آب گرم را برای 5 دقیقه روی چشم ها بگذارید. از یک پنبه برای مالیدن روغن کرچک به پلک های بسته استفاده کنید. این کار را قبل از رفتن به تخت خواب برای جلوگیری از پوسته پوسته شدن استفاده کنید. صبح روز بعد، چشمان خود را به طور کامل با آب گرم بشویید. روزی یک بار برای چند روز این کار را تکرار کنید. نکته:دقت کنید که از روغن کرچک خالص، ارگانیک و عاری از هگزان استفاده کنید.
غذاهای غنی از اسیده ای چرب امگا 3 مثل قزل آلا، ماهی تن، دانه های کتان و گردو بخورید. همچنین می توانید از مکمل ها نیز استفاده کنید. برای مقدار مناسب، همیشه با پزشک خود مشورت کنید.
یک تکه پنبه را در روغن نارگیل خیس کنید. آن را به مدت 15 تا 20 دقیقه به طور مستقیم روی پلک های ملتهب قرار دهید. از این درمان در فواصل منظم در طول روز استفاده کنید. همچنین می توانید قبل از رفتن به رختخواب از روغن استفاده کنید و صبح روز بعد آن را آبکشی کنید. اگر روغن نارگیل ندارید، می توانید روغن زیتون را امتحان کنید.
ژل تازه آن را بگیرید و روی چشمان خود اعمال کنید و به آرامی بمالید. بگذارید 10 دقیقه بماند. آن را با آب ولرم بشورید. از این درمان 2-3 بار در روز استفاده کنید.
* نکته: فقط از ژل آلوئه ورا تازه استفاده کنید. از لوسیون های ملایم استفاده نکنید که حاوی ژل آلوئه ورا هستند.
درمان گل مژه یا بلفاریت با گیاه آلوئه ورا
با انگشتان تمیز، مقدار کمی ازوازلین خالص را روی مژه ها و ابروهای خود بزنید. چشمانتان را به مدت 20 تا 30 دقیقه بسته نگه دارید. سپس مژه های خود را به طور کامل با آب ولرم بشویید. از این درمان حداقل یک بار در روز برای جلوگیری از تکرار این مشکل استفاده کنید.
یک مشت برگ چریش را در 4 فنجان آب بجوشانید. بگذارید خنک شود، سپس آن را فشار دهید. از این محلول برای شستشوی موهایتان در 2-3 بار در هفته استفاده کنید تا از شوره سر به طور کامل خلاص شوید.
پزشک به بررسی علایم و نشانههای میپردازد که باعث بروز انواع خاصی از بلفاریت شده است و برای این کار از دستگاه استفاده میکند. این دستگاه دارای طراحی خاصی است و از میکروسکوپ با قدرت پایین و یک منبع نور قوی استفاده میکند که منبع نور آن به پزشک کمک میکند سطح خارجی چشم و پلک را بررسی نماید و برای انجام این کار باید بیمار چانه و پیشانی خود را به دستگاه تکیه دهد. سپس چشم پزشک بر اساس ارزیابیهای انجام شده یک روش را برای درمان بیمار توصیه خواهد کرد که این امر علت بروز مشکل او بستگی دارد. معمولاً بلفاریت به دنبال یک مشکل پوستی از قبیل روزاسه و یا یک عامل بیماری زا به وجود میآید که انتخاب برنامه درمان بر این اساس انجام میشود.
اگرچه اسکراب پلک در منزل یک اقدام بسیار سودمند است معمولا انجام روشهای تمیز کردن پلک در مطب پزشک پیشنهاد میشود تا به درمان بهتر بلفاریت کمک کند. برخی از روشهای درمانی احتمالی به شرح زیر میباشند:
چشم پزشک به شما پماد آنتی بیوتیک چشمی میدهد که از آن استفاده کنید. برای استفاده از این محصول باید مقدار کمی از پماد را روی نوک انگشت تمیز خود بمالید یا از یک تکه پنبه استفاده کنید سپس به آرامی پماد را به ساقه مژههای خود بمالید. طبق دستور پزشک این کار را قبل از خواب انجام دهید. همچنین ممکن است پزشک به تجویز داروهای آنتی بیوتیک خوراکی نیز بپردازد.
اشک مصنوعی یا قطره استریل چشم میتواند باعث رفع قرمزی و التهاب و خشکی چشم شود. چشم پزشک برای شما قطره آنتی بیوتیک تجویز میکند تا به تخلیه بهتر غدد چربی کمک کند.
اکثر گل مژه ها بدون درمان خاصی در طول 1 تا 3 هفته بهبود پیدا می کنند.
توجه کردن به بهداشت پلک یک اقدام بسیار مهم برای درمان و کنترل بلفاریت است اما به شرط آن که به طور صحیح انجام شود. برای شروع باید از کمپرس گرم و تمیز استفاده کنید تا مواد زائدی که باعث مسدود شدن غدد چربی چشم شده است تخلیه شود. برای این کار باید به شرح زیر عمل کنید:
از دستورات پزشک در خصوص تعداد دفعات استفاده از کمپرس گرم و مدت زمان قرار دادن آن روی چشم خود پیروی کنید. هنگامی که برای اولین بار شروع به انجام این کار میکنید پزشک از شما میخواهد که روزی چند بار و هر بار به مدت ۵ دقیقه کمپرس گرم را روی پلک خود قرار دهید. پس از مدتی فقط به روزی یک بار استفاده از کمپرس گرم نیاز خواهید داشت.
از یک تکه پنبه استفاده کنید تا به کمک آن و محلول تجویز شده توسط پزشک به تمیز کردن چشم خود بپردازید. به آرامی لبههای پلک بالا و پایین خود را تمیز کنید اما دقت کنید که محلول تمیز کننده وارد چشم شما نشود. هدف از درمان بلفاریت این است که پلک شما به حالت عادی برگردد و سلامتی خود را به دست بیاورد. تمیز کردن پلک مرحله بعدی است و پزشک به شما میگوید که از چه نوع محصول تمیز کننده برای این کار استفاده کنید. برخی از روشهای موجود گ عبارتند از استفاده از آب گرم، استفاده از شامپو بچه یا محصولات رایج مخصوص تمیز کردن پلک. برای تمیز کردن پلک باید به صورت زیر عمل کنید:
در ابتدا چشم پزشک از شما میخواهید در طول روز چند بار به تمیز کردن چشم خود بپردازید سپس روزی یک بار این فرایند را انجام دهید. بهتر است در زمانی که دچار بلفاریت هستید کمتر از لوازم آرایش مخصوص چشم استفاده کنید زیرا ریمل و سایر لوازم آرایشی باعث تداخل در سلامت و بهداشت پلک شما خواهند شد. در صورتی که پزشک استفاده از شامپوی ضد شوره را برای پوست سر و موهای شما توصیه کرده است باید از تماس شامپو با پلک و چشم خود اجتناب کنید تا از بروز التهاب جلوگیری شود.
تمیز کردن چشم مبتلا به گل مژه یا التهاب پلک
معمولاً بلفاریت پلک یک اختلال مزمن است یعنی میتواند دوباره عود کند و به یک مشکل بزرگ تبدیل شود. بهترین روش برای جلوگیری از بروز بلفاریت و عود مجدد آن تمیز نگه داشتن پلک در طول روز و جلوگیری از تجمع باکتری، بیوفیلم و انواع میکروارگانیسم درون لبههای پلک است. محصولات مختلفی در دسترس قرار دارند که شما میتوانید به کمک نکاتی که در قسمت بالا توضیح دادیم به تمیز کردن پلک خود بپردازید. محصولات مخصوص تمیز کردن پلک نیز در بازار وجود دارند که در مقایسه با شامپو بچه اثر گذاری بهتری دارند. ممکن است پزشک برای حفظ سلامت غدد چربی و حفظ رطوبت چشم مصرف مکملهای غذایی از قبیل اسیدهای چرب امگا ۳ را به شما پیشنهاد کند.
اگر گل مژه دردناک است، استفاده از مسکن هایی مانند پاراستامول یا ایبوبروفن می تواند درد شما را کاهش دهد. برای درمان گل مژه معمولا آنتی بیوتیک تجویز نمی شود؛ چرا که اثربخشی آنها ثابت نشده است. گل مژه معمولا به خودی خود بهبود می یابد. چنانچه موارد ذکر شده در بالا را انجام داده اید، اما گل مژه بهبود نیافته است، باید به پزشک مراجعه کنید.
اگر شما از زنده چشم استفاده میکنید و دچار بلفاریت شده اید باید تا زمانی که بلفاریت به طور کامل درمان نشده است از آن استفاده نکنید زیرا استفاده از لنز چشمی در شرایطی که شما دچار التهاب پلک هستید باعث میشود که باکتری و سایر عوامل بیماری زا درون لنز گیر بیافتند و باعث قرمز شدن چشم و بروز سایر بیماریهای جدی چشم شوند. در صورتی که شما عینک جایگزین لنز ندارید و مجبور به تهیه آن هستید از پزشک خود بخواهید که برای شما عینک فتوکرومیک را تجویز نماید تا در مقابل نور آفتاب تیره شود. اگر شما هم مانند افرادی که دچار خشکی چشم هستند به نور حساسیت دارید بهتر است از عینک یا لنز فتوکرومیک استفاده نمایید و به این ترتیب دیگر نیازی به تهیه عینک آفتابی نخواهید داشت. پس از آن که بلفاریت شما به خوبی درمان شد میتوانید در صورت تمایل از لنز چشمی خود استفاده کنید. بهتر است شما لنز چشمی خود را از موادی انتخاب کنید که قابلیت نفوذ گاز را دارند تا به این ترتیب ریسک بروز مشکلات مرتبط با بلفاریت به حداقل برسد.
از دست دادن بینایی دلایل مختلفی دارد که قطعا برای همه افراد شرایط ناخوشایند را فراهم میکند. در این مقاله سعی شده تا انواع بیماری ها و دلایلی که موجب بینایی شده را معرفی کرده تا با آشنایی با آنها از نابینا شدن خود جلوگیری شود.