دکتر پورمازار جراح و متخصص عمل لازک چشم ،لیزیک،بلفاروپلاستی

آشنایی با ساختار مردمک چشم

گردآوری شده توسط : گروه تحقیقاتی کلینیک چشم بینایی
آخرین به روز رسانی :29 فروردین ، 1400
آشنایی با ساختار مردمک چشم

همه چیز درباره مردمک چشم 

برای آشنایی با ساختار مردمک چشم، بهتر است آن را با یک سیاهچاله مشکی رنگ و دایروی شکل تجسم کنید که متناسب با نور محیط، ابعاد آن به کمک عضله هایی که توسط اعصاب پاراسمپاتیک و سمپاتیک کنترل می شوند، تغییر می کند. در واقع مردمک چشم که در مرکز عنبیه قرار دارد، محل گذر نور به داخل چشم است که باعث می شود تا نور به میزان کافی به داخل چشم وراد شده و توسط بافت های داخلی جذب گردد. در این مقاله با ما باشید تا بیشتر راجع به چشم ها و آشنایی با ساختار مردک چشم بپردازیم.

نگاهی به ساختار چشم و مردمک چشمنگاهی به ساختار چشم و مردمک چشم 

آشنایی با چشم

چشم، یکی از مهم ترین اجزای بدن انسان ها است که شامل چشم چپ و چشم راست در صورت می باشد. این عضو بدن از آنجایی بسیار مهم است که انسان ها به کمک آن می توانند حس بینایی را تجربه کرده و با محیط اطراف خود تعامل بهتری داشته باشند. ساختمان چشم انسان ها از قسمت های مختلفی از جمله زجاجیه، پلک، قرنیه، عضلاب و عصب چشم، مردمک، صلبیه، ملتحمه، اتاقک قدامی، عدسی و... تشکیل شده است که در کنار یکدیگر می توانند موجب ایجاد حس بینایی برای انسان ها شوند. در این مقاله همراه ما باشید تا راجع به آشنایی با ساختار مردمک چشم بیشتر صحبت کرده و با آن آشنا شویم.

مردمک چشم انسان ها

مردک، بخشی از قسمت ظاهری چشم انسان ها است که به صورت یک سوراخ در وسط عنبیه دیده می شود و می تواند به کمک ماهیچه های چشم (در عنبیه)، در هنگام مواجهه با محیط پرنور تنگ تر و در محیط های کم نور گشادتر شود. در واقع علت این تغییر حجم مردمک چشم را می توان تلاش چشم برای دریافت حجم بیشتری از نور دانست که موجب می شود تا محیط اطراف را بهتر ببیند.

شکل و ظاهر مردمک، با توجه به گونه های مختلفی از موجودات که در جهان زندگی می کنند، متفاوت است اما در انسان ها به صورت یک توده دایروی شکل سیاه رنگ در مرکز عنبیه دیده شده و اندازه آن به کمک تحریک اعصاب پاراسمپاتیک و سمپاتیک، تغییر می کند. حال که به یک آشنایی اولیه با مردمک چشم رسیدیم، بهتر به معرفی و آشنایی با ساختار مردمک چشم بپردازیم.

ساختار مردمک چشم

در رابطه با موضوع این مقاله یعنی آشنایی با ساختار مردمک چشم می توان گفت به طور معمول، مردمک کاملا گرد، از نظر ابعاد متقارن و از رنگ سیاه به نظر می رسد. این بخش مهم به چشم ما اجازه می دهد تا نور وارد آن شده و بر روی قسمت شبکیه متمرکز گردد. ساختار مردمک چشم باعث می شود تا حس بینایی ما با دریافت نور محیط بتواند اشیاء پیرامون خود را تشخیص دهد. 

ممکن است در برخی افراد، مردمک چشم به رنگ ابری یا مشکی کم رنگ ظاهر شود که علت آن تشکیل آب مروارید، عدسی چشم مات است. رفع این مشکل معمولا با جراحی آب مروارید و جایگزین شدن لنزی شفاف به جای عدسی ابری قابل درمان است.

همچنین در رابطه با آشنایی با ساختار مردمک چشم باید گفت این قسمت از ساختار چشم ها، پشت قرنیه قرار دارد که پیرامون آن را اندام های مژگانی و عضله، زجاجیه، عدسی و عنبیه فرا گرفته است. اگر به تصاویری که از ساختار مردمک چشم قرار داده شده اند، توجه کنید، دو عضله در بالا و پایین ساختار مردمک چشم می بینید که برای کنترل ابعاد آن به کار می رود.

عملکرد مردمک چشم با توجه به ساختار آن

عنبیه و مردمک چشم با هم میزان ورود نور به چشم را کنترل می کنند. برای درک بهتر و آشنایی با مردمک چشم، می توان آن را به یک دوربین تشبیه کرد که مردمک چشم به عنوان دیافراگم دوربین و عنبیه کنترل کننده اندازه آن است.

اندازه مردمک توسط عضلات داخل عنبیه كنترل می شود، یک عضله دهانه مردمک را منقبض می كند (آن را كوچكتر می كند) و عضله عنبیه دیگر مردمک را گشاد می كند (بزرگتر می كند) که می توانید با مشاهده تصویر زیر، به درک بهتری در آشنایی با مردم چشم و تغییر ابعاد آن برسید. این روند دینامیکی عملکرد عضلات در عنبیه، میزان ورود نور از مردمک به چشم را کنترل می کند.

در شرایط کم نوری، مردمک چشم گشاد می شود تا نور بیشتری برای بهبود دید در شب به شبکیه چشم برسد. در شرایط با نور بالاتر، مردمک چشم توسط همین عضلات منقبض می شود تا ورود نور را به چشم محدود کند (نور زیاد می تواند باعث براق شدن و ناراحتی شود و حتی ممکن است به لنز و شبکیه آسیب برساند).

ساختمان چشم انسان (آناتومي چشم)ساختمان چشم انسان (آناتومي چشم) 

مشکلات و بیماری های ساختار مردمک چشم

با اينكه مردمک چشم، یکی بخش تقریبا کوچک اما مهمی را در ظاهر چشم ما دارد، اما می تواند در اثر عوامل مختلفی دچار اختلالات و مشکلاتی شود که پرداختن به آن می تواند در آشنایی با ساختار مردمک چشم مفید باشد. معمولات اختلالات مردمک چشم عبارتند از:

  • گشادی، تنگی و نابرابری مردمک ها

  • مردمک آرگایل روبرتسون

  • هیپوس

  • مردمک مارکوس گان

  • مینوس و میدباز

  • مردمک هولز - آدی 

عینبیه، دارای دو ماهیچه در قسمت های کناری (بالا و پایین) است که به صورت حلقوی مردمک چشم را احاطه کرده است و می تواند به کمک اعصاب پاراسمپاتیک و سمپاتیک باعث تغییر ابعاد مردمک چشم انسان ها گردد. بنابراین مشکل تنگی و نابرابری مردمک ها را می توان اختلال در عملکرد اعصاب دانست.

وجود اختلالاتی دیگری از جمله سندرم هورنر، التهاب، پرکاری تیروئید، مشکلاتی اعم از صفرا، نارسایی کبد سندرم واردنبرگ، دیابت  ... نیز می تواند در ایجاد بیماری برای ساختار مردمک چشم و از کار افتادن یا تضعیف عملکرد آن موثر باشد.

جمع بندی آشنایی با ساختار مردمک چشم

در نهایت در یک جمع بندی کلی راجع به آشنایی با ساختار مردمک چشم باید گفت مردمک، حفره ای دایروی شکل به رنگ سیاه در مرکز عنبیه چشم است که به عنوان ورودی و منعکس کننده نور به داخل چشم عمل می کند و ظاهر آن معمولا به رنگ مشکی و از نظر اندازه متقارن است. این قسمت از چشم انسان ها، در پشت قرنیه و عنبیه قرار گرفته است و دو اندام مژگانی و ماهیچه ای از قسمت بالا و پایین آن را احاطه کرده است که به کمک اعصاب پاراسمپاتیک و سمپاتیک، ابعاد مردمک چشم از نظر گشادی یا تنگ بودن کنترل می شود.
در صورت دریافت خدمات چشم پزشکی و تعیین وقت از دکتر پورمازار می توانید با کارشناسان ما تماس حاصل فرمایید.

ساختار و عملکرد چشمساختار و عملکرد چشم 

شما می توانید برای دریافت اطلاعات بیشتر از دیگر مقالات ما بازدید نمایید:

مطالب مربوط با آشنایی با ساختار مردمک چشم
آشنایی با مراقبت های لازم پس از بوتاکس

آشنایی با مراقبت های لازم پس از بوتاکس

تزریق بوتاکس امروزه بسیار شایع شده است، اما لازم است که بعد از بوتاکس مراقبت های لازم پس از بوتاکس هم انجام شود که در این مقاله با مراقبت های لازم بعد از بوتاکس آشنا خواهید شد
بیشتر
عوارض مشروبات الکی بر چشم

عوارض مشروبات الکی بر چشم

بسیاری از متخصصان توصیه می کنند که افراد مصرف مشروبات الکلی را به حداقل رسانده یا متوقف کنند تا عوارض آن بر بدن و به خصوص بر چشم کاهش پیدا کند.
بیشتر
آیا بوتاکس باعث خشکی چشم می شود

آیا بوتاکس باعث خشکی چشم می شود

آیا تزریق بوتاکس موجب خشکی چشم می شود؟ این سوالی است که برای بسیاری از افراد وجود دارد.
بیشتر
لیفت یا بوتاکس، کدام یک بهتر است

لیفت یا بوتاکس، کدام یک بهتر است

لیفت بهتر است یا بوتاکس؟ از سوالات بسیار افراد این است که برای برطرف کردن چین و چروک لیفت بهتر است یا بوتاکس؟ با این مقاله با تفاوت هر یک آشنا خواهید شد.
بیشتر
6LdhPwgbAAAAAMu0Zi9ePAgqbmwgzXXDuDGupz0I